Page 13 - spiegelschrift8

Door Hans JonkerDe spoorwegovergang aan de Herenstraat voor de bouw van Bensdorp.Het oorspronkelijke plan voor de cacaofabriek “zoals door adressant aangegeven”.De aangevraagde vergunning wordt zonder problemen door het Bussumse gemeentebe- stuur verleend. Er zijn geen bezwaren inge- bracht. In de aanvraag wordt vermeld dat “de machine (...) wordt gedreven door stoom, te verkrijgen uit den ketel van de in de onmiddel- lijke nabijheid op hetzelfde terrein gelegen Bri- quettenfabriek...”.Nieuw BussumDe bouw van de fabriek wordt op 27 maart 1884 aanbesteed. Op 20 oktober wordt de grond bij de spoorlijn door de firma Bens- dorp & Co aangekocht. Nota bene van P.J.Loman, een van de oprichters van Bouw- maatschappij Nieuw Bussum! Hij heeft het eigendom en de verhuur overgenomen van de HIJSM.In 1897 wordt de brikettenfabriek overge- plaatst naar Vriezenveen en kan de chocola- defabriek groeien. Het is een eerste vervolg- stap in een voortdurend proces van uitbrei- dingen en verbouwingen aan de Herenstraat en de Nieuwe Spiegelstraat. Een proces dat tot in het begin van de 21e eeuw zal door- gaan. Als grootste werkgever van Bussum enden, dat mogelijk stoom en stank een hinder van ondragelijken aard voor de ingezetenen zoude wezen, en het daarbij aan te nemen is dat vlugtige stofdeelen, door de fabriek te weeg gebragt, de lucht zullen bezwangeren en zelfs schade hinder en ongerief, niet alleen aan de belendende bewoners,doch mogelijk zelfs aan de vele bleekerijen die hier voor zoo velen eene bron van bestaan zijn , zullen kunnen teweeg brengen.Een fabriek tot vervaardigen van briquetten, malen van cacao, specerijen, krijt of dergelijke artikelenDat de Gemeente Bussum eindelijk in de buurt, waar het terrein gelegen is, waarop die inrigting zoude worden opgerigt, reeds door vele villa’s bezet is, en zooals wij reeds aanstipten, daar ter plaatse uitnemende bouwterreinen gevonden, waarop te voorzien is dat eerlang meerdere villa’s zouden verrijzen, en dit zoude belet wor- den door de vergunning aan adressante te ver- leenen, want wie zal bij dusdanige fabriek een gebouw of eene villa willen plaatsen? Overwegende derhalve dat er termen in over- vloed en van doorslaanden aard zijn om de gevraagde vergunning niet te verleenen.”De firmanten gaan bij de Kroon in beroep tegen de beslissing en krijgen hun gelijk. De brikettenfabriek wordt vervolgens op 23 de- cember 1882 aanbesteed en start begin 1883 haar productie.AmsterdamKloveniersburgwal Amsterdam. Op de hoek met de Staalstraat staat de “Stoomfabriek van Chocolaad-, Suikerwerk en Pepermunt vanBensdorp & Co”. Het sinds haar oprichting in 1840 snel gegroeide familiebedrijf van vader Gerard Bensdorp en zijn vier zonen komt begin jaren tachtig in financiële problemen. Contact bestaat met de koopman en inves- teerder C.G. van Veen, wonende Kloveniers- burgwal 74. Evenals de familie Bensdorp rooms-katholiek, waarschijnlijk lid van de- zelfde parochie. De Bensdorps en Van Veen komen tot een oplossing. “Toen is den Heer G.v.Veen in de zaak gekomen”, schrijft zoon Louis Francois Bensdorp in 1920, “De heer Van Veen was (...) stille vennoot maar heeft zichdaar hij liever met een jonge man wilde begin- nen met mijn broer geassocieerd, terwijl Vader de zaak aan hem heeft overgedaan op die con- ditie dat ook ik er altijd in bleef”. Het familie- bedrijf is een vennootschap geworden.Door zijn huwelijk met de Gooise weduwe Slaghek is Van Veen bekend met de lokale situatie. Vandaar ook zijn participatie in bri- kettenfabriek. L.F. Bensdorp: “De zaak breidde zich hoe langer hoe meer uit en moest vergroot worden. Daar de Heer v. Veen een briquettenfa- briek had te Bussum waar veel grond over was is toen besloten daar een chocoladefabriek bij te bouwen”.omgeving is Bensdorp gedurende de twintig- ste eeuw van enorme betekenis voor het dorp geweest. Zowel voor de werkgelegenheid als voor het sociale leven in de dorpsgemeen- schap.Zonder de uitspraak van de Raad van State in 1882 zou de geschiedenis van Bensdorp én van Bussum er anno 2014 heel anders uitge- zien hebben.Bij Uitgeverij Rubinstein verschijnt eind 2015 het boek “Bitter en Zoet. De geschiedenis van chocoladefabriek Bensdorp” van de hand van Bim Bensdorp en Hans Jonker.13